Ο ελληνικός ψευτο-δικομματισμός έφτασε στα όριά του

Προς μια άμεση και οικονομική δημοκρατία

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Η Υπερεθνική Ελίτ (Υ/Ε)¹ έχει σχεδιάσει από καιρό και ήδη έχει επιβάλει την εδραίωση της ένταξης της Ελλάδας ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς δορυφόρους, στη Νέα Διεθνή Τάξη της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που εδραιώθηκε αυτή η δορυφοροποίηση, αμέσως μετά τον Β’ ΠΠ και τον συνακόλουθο Εμφύλιο στην Ελλάδα—η Αμερικανική Πρεσβεία παρέλαβε από τους Βρετανούς τον πολιτικό έλεγχο της Ελλάδος, ο οποίος συνόδευε και συμπλήρωνε τον οικονομικό.

Αυτό σήμαινε, μεταξύ άλλων, και τον εξαμερικανισμό της χώρας όχι μόνο στο πολιτικοστρατιωτικό επίπεδο, με τον υποβιβασμό και τελική έξωση του βασιλικού θεσμού—που, δυνητικά, θα μπορούσε να παίξει ρόλο μη ελεγχόμενο από την αμερικανική ελίτ—αλλά, κυρίως, με τη συντριβή του μεγαλειώδους φοιτητικού κινήματος της δεκαετίας του ’60. Ήταν μάλιστα αυτό το ανεπανάληπτο κίνημα, το οποίο είχε ξεσηκώσει τον λαό σε μεγαλειώδεις, σαφώς αντικαθεστωτικές, διαδηλώσεις, μόλις 20 χρόνια μετά τη συντριβή του λαϊκού κινήματος για πολιτικό και οικονομικό αυτο-καθορισμό, που εξανάγκασε την ντόπια πολιτικο-οικονομική ελίτ και τους ξένους (κυρίως Αμερικανούς) «προστάτες» της να επιβάλουν στρατιωτική δικτατορία, υπό την άμεση κηδεμονία τους, σε μια ευρωπαϊκή χώρα–όπως συνήθιζαν να κάνουν μέχρι τότε μόνο στις λατινοαμερικανικές χώρες. Στο μεταξύ, η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ/ΕΕ σήμαινε και την πλήρη οικονομική εξάρτηση της Ελλάδας από την Υ/Ε (αμερικανική και ευρωπαϊκή). Και φυσικά η πολιτικο-οικονομική αυτή εξάρτηση συμπληρωνόταν από την απόλυτη πολιτιστική εξάρτηση, με τη χολιγουντιανή κυρίως «κουλτούρα» να γίνεται πια κυρίαρχη!

Τα τελευταία μάλιστα 20 περίπου χρόνια, η μεταπολεμική πολιτικο-οικονομική εξάρτηση της Ελλάδας από τη Δύση και κυρίως τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη πήρε τη μορφή καθαρής δορυφοροποίησης της χώρας.

Έτσι, στο πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο, αυτό σήμαινε τη δημιουργία ενός αγγλο-αμερικανικού δικομματικού σχήματος, όπου και τα δύο κύρια κόμματα θα εξέφραζαν τις κύριες πολιτικο-οικονομικές θέσεις του δυτικού (κυρίως Αμερικανού) επικυρίαρχου και, συνακόλουθα, της αγγλο-αμερικανικής κουλτούρας—γεγονός που οδήγησε στην γρήγορη εξαφάνιση της γαλλικής κουλτούρας, η οποία ήταν ακόμη κυρίαρχη στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο.

Συγχρόνως, στο οικονομικό επίπεδο, η άμεση εξάρτηση της Ελληνικής Οικονομίας από την ΕΕ² οδήγησε σε άμεση κρίση την ελληνική οικονομία, η οποία εκδηλώθηκε κυρίως σε αυτόν τον αιώνα με την άμεση ή έμμεση οικονομική χρεωκοπία της που εκδηλώνεται με την ουσιαστική αποδιάρθρωση της παραγωγικής της δομής, τόσο του πρωτογενούς όσο και του δευτερογενούς τομέα και τη μετατροπή της χώρας σε μια «χώρα υπηρεσιών». Αυτό σήμαινε ότι η μόνη ουσιαστικά παραγωγική διέξοδος που δινόταν στο ελληνικό εργατικό δυναμικό ήταν ο τομέας των υπηρεσιών, δηλαδή ο Τουρισμός, που κάποιοι θρασύτατοι αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί δεν δίστασαν να βαφτίσουν ως τη «βαριά βιομηχανία» μας. Και αυτό, «ξεχνώντας» ότι σε μια πραγματική βαριά βιομηχανία, η ανάπτυξη μιας χώρας μπορεί κάλλιστα να είναι ενδογενής, πράγμα που αποκλείεται βέβαια στη σημερινή ελληνική οικονομία, όπου οποιαδήποτε κρίση του τουριστικού τομέα, για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους, θα οδηγούσε σε μαζική οικονομική κρίση τον πληθυσμό της!

Έτσι δημιουργήθηκε μια απόλυτα εξαρτημένη από τη δυτική καπιταλιστική οικονομία χώρα που μπορούσε να εξασφαλίσει μόνιμη οικονομική ευημερία στην άρχουσα τάξη της (κυρίως αυτή που ήταν άμεσα ή έμμεσα δεμένη με τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας), ενώ για μεν το βιομηχανικό προλεταριάτο και τους αγρότες η ζωή διαγραφόταν μαύρη, και γι’ αυτούς που ζούσαν από τον τριτογενή τομέα (κυρίως σαν γκαρσόνια κλπ., γιατί οι μεγάλες τουριστικές επιχειρήσεις γρήγορα άρχισαν να εξαρτώνται από ξένες επιχειρήσεις) το μέλλον ήταν εντελώς αβέβαιο και κάθε άλλο παρά προσοδοφόρο. Δεν ήταν λοιπόν περίεργο ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες όσοι μεν νέοι είχαν την οικονομική δυνατότητα μετακόμιζαν στο εξωτερικό (αρχικά, για σπουδές και, τελικά, πολλοί μόνιμα), ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούσαν να επιβιώσουν ως γκαρσόνια ή σε διάφορες άλλες (νόμιμες ή μη) υπηρεσίες.

Η γενική αυτή εικόνα εξάρτησης και συνακόλουθης παρακμής και υπανάπτυξης αναγκαστικά αντανακλάται και στο πολιτικό επίπεδο, όπου το σχεδιασθέν από την Υπερεθνική Ελίτ δικομματικό πολιτικό σύστημα πρόβλεπε την εναλλαγή στην εξουσία δυο «καθεστωτικών» κόμματων, δηλ. κομμάτων του κατεστημένου που θα εναλλάσσονταν στην εξουσία εξασφαλίζοντας συγχρόνως επικερδές επάγγελμα στους επαγγελματίες πολιτικούς. Ο απόλυτος έλεγχος των ΜΜΕ από την Υ/Ε και τους ντόπιους εκπρόσωπους της εξασφάλιζε την διαιώνιση του συστήματος αυτού μέσω της μαζικής προβολής των εκλεκτών της Υ/Ε κομμάτων και υποψηφίων, και του άμεσου ή έμμεσου αποκλεισμού των λοιπών. Στην πράξη, αυτό σήμαινε ότι η εξουσία θα εναλλασσόταν μεταξύ των δύο συστημικών κομμάτων (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ). Στο πρώτο, είχε ανατεθεί ο ρόλος να εκπροσωπεί κυρίως τη μεγαλοαστική τάξη και τα βολεμένα μεσοαστικά στρώματα (ΝΔ), ενώ στο άλλο είχε ανατεθεί ο ρόλος να εκπροσωπεί τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα στις υπηρεσίες και τους λίγους που είχαν απομείνει στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα (ΣΥΡΙΖΑ). Για όσους δεν μπορούσαν να «βολευτούν» με αυτό το δυαδικό σχήμα, υπήρχε και ένα τρίτο κόμμα (ΠΑΣΟΚ) όπου μπορούσαν να καταφεύγουν οι «αδικημένοι»… Και φυσικά, την εικόνα συμπλήρωνε ένα «ξεδοντιασμένο» πια ΚΚΕ που, με αντάλλαγμα τη νομιμοποίησή του, έπαιζε το ρόλο πια της «ευπρεπούς αντισυστημικής» Αντιπολίτευσης!

Το σύστημα αυτό φαίνεται λειτούργησε αποδοτικά την τελευταία περίπου 10ετία, με την εναλλαγή στην εξουσία μεταξύ δύο συστημικών κομμάτων (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ) και το ΠΑΣΟΚ να παίζει ρόλο μπαλαντέρ, αφού και τα τρία κόμματα, μαζί με τα κατά καιρούς κατάλληλα δεκανίκια τους, επέβαλαν βέβαια την ευρω-κατοχική (καταλυτική) καταστροφή στην Ελλάδα, ήδη από το 2010³. Η επιτυχία όμως του συστήματος αυτού προϋπέθετε ότι τα δύο κόμματα εξουσίας θα έπειθαν αρκετούς ψηφοφόρους ότι εκπροσωπούσαν αληθινά δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες (χονδρικά τη Συντηρητική και την Προοδευτική, ή τη φιλο-κεφαλαιοκρατική και τη φιλεργατική, αντίστοιχα). Από τη στιγμή όμως που η διάκριση αυτή άρχισε να φαίνεται δυσδιάκριτη μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, όπως βέβαια ήταν αναμενόμενο, αφού ήταν μια τεχνητή διαίρεση που δεν αντιστοιχούσε σε πραγματικά διαφορετικές κοσμοθεωρίες, η κατάρρευση του συστήματος έγινε αναπόφευκτη. Όπως αναπόφευκτο ήταν επίσης ότι την μεγαλύτερη «τιμή» θα την πλήρωνε το κόμμα που υποκρινόταν ότι είχε φιλεργατικές, αν όχι και αντισυστημικές πολιτικές (ΣΥΡΙΖΑ), ενώ στην πραγματικότητα, όπως απέδειξε άλλωστε με την πολιτεία του όταν κυβέρνησε για πάνω από μία τετραετία, απλώς αποτελούσε μια «προοδευτική» παραλλαγή της Συντηρητικής Παράταξης!

Συμπέρασμα: Τι κάνουμε τώρα;

Ο δικομματισμός ήταν πάντα ένα εισαγόμενο πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, γιατί προϋπόθετε βασικά δυο αστικά κόμματα που ουσιαστικά εκπροσωπούσαν την ίδια κοινωνική τάξη (αστοί, μικροαστοί κλπ.) μετά τον άμεσο ή έμμεσο αποκλεισμό αντισυστημικών κομμάτων, όπως ήταν (παλιά βέβαια) το ΚΚΕ. Σήμερα, ιδιαίτερα, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, οπότε και το ΚΚΕ έγινε ένα καθόλα νόμιμο αστικό κόμμα, οι διαφορές μεταξύ των ανταγωνιζόμενων κομμάτων είναι περισσότερο εικονικές παρά πραγματικές και τελικά η επιλογή μεταξύ τους είναι περισσότερο θέμα επιλογής προσώπων (αρχηγών και στελεχών), παρά πολιτικό ή ιδεολογικό θέμα. Και, φυσικά, το «σύστημα» έχει όλο το νομικό οπλοστάσιο, εάν κάποιο κόμμα (είτε της Άκρας Αριστεράς είτε της Άκρας Δεξιάς) δείξει τάσεις ανεξαρτητοποίησης από το σύστημα αυτό, να το αχρηστεύσει, άμεσα ή έμμεσα, όπως επανειλημμένα έκανε και κάνει.

Είναι επομένως φανερό ότι στον βαθμό που αυτός ο ψευτο-δικομματισμός λειτουργεί (όπως γίνεται π.χ. στις ΗΠΑ, τη Βρετανία κλπ., αλλά και σε μη αγγλο-σαξονικές χώρες), δεν υπάρχει συστημικό πρόβλημα. Ιδιαίτερα όταν τα συστημικά κόμματα μπορούν να αγκαλιάσουν αιτήματα της εργατικής τάξης (όπως συνέβη για παράδειγμα στη Βρετανία με το Μπρέξιτ), που τα προσαρμόζουν βέβαια στις δικές τους ανάγκες. Για χώρες όμως όπως η Ελλάδα, ο δικομματισμός είναι πολύ πιο δύσκολος, όπως δείχθηκε τα τελευταία χρόνια, όταν έγινε φανερή σε μεγάλα λαϊκά στρώματα η ανυπαρξία ουσιαστικών διαφορών μεταξύ των δύο μεγαλυτέρων κομμάτων (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ) οδηγώντας, σε πρώτο στάδιο, σε κρίση ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία όμως, στο μέλλον, θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενικότερη κρίση του δικομματικού συστήματος!

Παρόμοια κρίση θα μπορούσε να πάρει διάφορες μορφές, αλλά στον βαθμό που το δικομματικό σύστημα είναι αρραγές, θα μπορούσε να ξεπεραστεί. Σε περίπτωση όμως που αναδυθεί ένα κόμμα το οποίο δεν αποτελεί απλά μια παραλλαγή του κυβερνώντος κόμματος και κατορθώσει να προσεταιριστεί μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος, τότε βέβαια ολόκληρο το πολιτικό σύστημα θα εισέλθει σε κρίση που μπορεί να είναι και η τελική κρίση του! Και αυτός ακριβώς πρέπει να είναι βασικός στόχος ενός ριζοσπαστικού κόμματος: να βάλει στόχους που έμμεσα μπορεί να είναι αντισυστημικοί (π.χ. την άμεση έξοδο από την ΕΕ ή ακόμη και από το ΝΑΤΟ), αλλά χωρίς να προϋποθέτουν τη βίαιη απόπειρα επίτευξης των στόχων αυτών. Άλλωστε, ο πιο δημοκρατικός τρόπος επίτευξης των στόχων αυτών θα ήταν το κόμμα αυτό να προκηρύξει, την επομένη της νίκης του, δημοψήφισμα με άμεσο στόχο την αποδέσμευση της χώρας μας από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ και απώτερο στόχο την Περιεκτική Δημοκρατία.⁴ Στη συνέχεια, το ίδιο κόμμα θα μπορούσε να προκηρύξει σειρά δημοψηφισμάτων για τη βαθμιαία μετατροπή της χώρας μας σε άμεση δημοκρατία. Θα θέλαμε τότε να δούμε ποιοι εθναμύντορες θα τολμούσαν να στραφούν ενάντια στη θέληση του λαού για άμεση δημοκρατία, το πολίτευμα της κλασικής Αθήνας, προσαρμοσμένο στις σημερινές συνθήκες…

Τάκης Φωτόπουλος, 27/5/2023